.png)
Miażdżyca
W tym artykule znajdziesz:
1. Czym jest miażdżyca
2. Czynniki niekontrolowalne ryzyka choroby miażdżycowej
3. Czynniki kontrolowalne ryzyka choroby miażdżycowej
4. Jakie powinno się robić badania
5. Choroby związane z miażdżycą
6. Leczenie miażdżycy
7. Zadbaj o styl życia
Miażdżyca
Miażdżyca jest chorobą tętnic, polegającą na powstaniu w ich błonie wewnętrznej i środkowej zmian prowadzących do zmniejszenia elastyczności ścian i zwężających światło (przekrój) tych naczyń. Procesy wywołujące miażdżycę są skomplikowane i złożone. Miażdżyca jest przyczyną wielu chorób układu krążenia, jest główną przyczyną śmierci mieszkańców krajów zachodnich.
Czynniki ryzyka choroby miażdżycowej
Czynniki ryzyka choroby miażdżycowej podzielić można na te, które możemy kontrolować i te, które są poza kontrolą.
Czynniki niekontrolowalne:
- Wiek - Ryzyko miażdżycy rośnie wraz z wiekiem. Uważa się, że mężczyźni powyżej 45 a kobiety powyżej 50 roku życia powinny co roku badać poziom cholesterolu, jako jednego z ryzyk choroby wieńcowej.
- Dziedziczenie - Osoby, u których w rodzinie występowały zawały serca oraz miażdżyca, znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka choroby miażdżycowej.
- Płeć - Ryzyko wystąpienia miażdżycy jest wyższe u mężczyzn niż u kobiet.
- Wysoki poziom cholesterolu - osoby z wysokim poziomem cholesterolu, a w szczególności „złego” cholesterolu LDL, są znacznie bardziej narażone na ryzyko choroby miażdżycowej. Im wyższy poziom cholesterolu, tym łatwiej osadza się on wraz z innymi lipidami na ściankach tętnic. Należy unikać pokarmów bogatotłuszczowych, „tłustych”, a jeść jak najwięcej błonnika pokarmowego i witamin (owoce, warzywa, soki, mięso gotowane a nie smażone w tłuszczu)
- Palenie tytoniu - palenie jest jedną z bardziej znanych przyczyn choroby miażdżycowej. Palenie tytoniu powoduje bowiem wzrost poziomu cholesterolu. Niestety także bierne palenie papierosów, czyli wdychanie dymu z papierosa, którego pali ktoś obok, w tym samym pomieszczeniu, przyspiesza miażdżycę.
- Wysokie ciśnienie - u osób cierpiących na wysokie ćiśnienie miażdżyca występuje częściej. Osoby o wysokim ciśnieniu powinny w szczególności unikać stresu, który jest jedną z kolejnych przyczyn chorób układu krążenia.
- Stres - zauważa się zależność pomiędzy poziomem stresu a poziomem cholesterolu. Nadmierny stres jest czynnikiem zwiększającym ryzyko chorób serca. Długotrwały silny stres jest degradujący dla organizmu i niezwykle szkodliwy. Powinno się unikać sytuacji nadmiernie stresujących, szczególnie długotrwałych.
- Nadwaga - u osób z nadwagą z reguły występuje wyższe ciśnienie oraz wysoki poziom cholesterolu. Nawet zrzucenie kilku kilogramów powoduje znaczący spadek poziomu cholesterolu we krwi, co przyczynia się do obniżenia ryzyka zachorowania na miażdżycę.
- Alkohol - spożywanie alkoholu w nadmiernych ilościach powoduje zwiększone ryzyko podwyższonego ciśnienia. Stwierdzono jednak, że niewielkie ilości wina mają pozytywny wpływ na poziom cholesterolu we krwi.
- Cukrzyca - osoby cierpiące na cukrzycę znajdują się w grupie szczególnie zagrożonej chorobami układu krążenia.
Jakie badania powinno się wykonać dla podstawowej oceny zdrowia?
Jest kilka prostych badań, które mogą dać obraz stanu zdrowia organizmu.
- Oznacza się zwykle morfologię krwi, wskaźniki zapalne
- zmierzenie ciśnienia tętniczego (norma: poniżej 140/90 mm Hg).
- zmierzenie poziomu cholesterolu (norma do 5,2 mmol/l, nie powinien być „wyższy”) oraz frakcji lipidowych HDL (tzw. „dobry cholesterol” – powinien wynosić powyżej 1,0 mmol/l dla mężczyzn, a powyżej 1,3 mmol/l dla kobiet) oraz LDL (tzw. „zły cholesterol” – norma do 2,6 mmol/l).
- pomiar poziomu cukru we krwi (norma od 3,3 do 5,6 mmol/l).
Choroby związane z miażdżycą
Miażdżyca tętnic jest wspólną przyczyną
- choroby wieńcowej,
- zawału serca,
- zaburzeń przepływu krwi w tętnicach szyjnych i mózgowych z udarem mózgowym,
- zaburzeń przepływu w innych narządach jak np. nerki oraz chromania przestankowego kończyn dolnych.
Dolegliwości związane z miażdżycą:
- zmniejszenie przepływu krwi przez naczynia wieńcowe, co z kolei jest przyczyną dusznicy bolesnej. Ból i pieczenie za mostkiem podczas wysiłku lub zdenerwowania świadczyć mogą o chorobie wieńcowej.
- chromanie przestankowe - ból kończyn dolnych pojawiający się po przejściu określonego dystansu.
Leczenie
Nie ma lekarstw działających bezpośrednio na miażdżycę. Najlepszą metodą jest profilaktyka, czyli zwalczanie czynników ryzyka. Leczenie wdraża się, kiedy już dojdzie do rozwoju zmian miażdżycowych. Stosuje się leki obniżające ciśnienie tętnicze u osób z nadciśnieniem. Używane są również leki obniżające krzepliwość krwi poziom cholesterolu. Leczenie ma tylko charakter wspomagający właściwe odżywianie, aktywność fizyczną, bezwzględnie należy porzucić palenie.
W zaawansowanej miażdżycy przy istniejących wskazaniach usuwa się różnymi metodami chirurgicznym blaszkę miażdżycową. Stosuje się różne cewniki, lasery oraz stenty (cienkie siateczki stanowiące rusztowanie dla zwężonego odcinka tętnicy, wprowadzane do naczynia, są powlekane lekami hamującymi chorobę). Stosowaną metodą jest przezskórna angioplastyka – rozszerzanie zwężonych tętnic i rozpłaszczenie blaszki miażdżycowej za pomocą specjalnych baloników wprowadzanych do naczyń tętniczych.
Przy poważnej niedrożności naczyń wieńcowych stosowana jest chirurgiczna operacja pomostowania (by-passy) tętnic poprzez wszczepianie protez naczyniowych lub fragmentów naczyń krwionośnych, omijających zwężone miejsce w tętnicy.
Zadbaj o własny styl życia
Styl życia człowieka kształtuje jego sytuację zdrowotną w bardzo znacznym stopniu. Stwierdzenie to jest pełne optymizmu, gdyż właściwy model zdrowotny życia każdego człowieka może zmniejszyć czynniki ryzyka wielu chorób, w tym miażdżycy.
Zdrowie to wartość, o którą należy szczególnie dbać, niestety doceniane jest często dopiero wówczas, gdy się je utraci. O własne zdrowie trzeba dbać samemu. Lepiej być człowiekiem zdrowym niż nawet najlepiej leczonym pacjentem.
W trosce o zdrowie, o lepszą jakość życia celowe jest porzucenie złych przyzwyczajeń jak palenie tytoniu, „niezdrowe żywienie”, brak ćwiczeń fizycznych. W przypadku wątpliwości, co do postępowania zdrowotnego należy udać się po poradę do lekarza.
Ruch i aktywność fizyczna mają bardzo pozytywny wpływ na zdrowie, zapobiegają rozwojowi miażdżycy. Spacery, bieganie, pływanie, jazda na rowerze – są zarówno rozrywką, sposobem rozładowania stresu, jak i najlepszym „lekiem” przeciwmiażdżycowym.
